Pijnklachten aan de laterale zijde van de knie is de meest voorkomende klacht bij hardlopers1. Het betreft in totaal 12 % van alle klachten bij deze sporters. In de literatuur wordt gesproken over het “iliotibial tract friction syndrome” 2. Dit zou kunnen komen doordat de tractus iliotibialis bij flexie en extensie van de knie over de epicondylus lateralis van de knie frictioneert. Anatomisch onderzoek – en dat is hét aandachtspunt van Axcen – geeft aan dat de iliotibiale band niet over de epicondylus lateralis van het femur kan bewegen3. Deze band is volgens Fairclough namelijk “anchorage” aan de epicondylus lateralis en loopt distaal van deze plaats als ligament verder naar het tuberculum van Gerdey (craniaal/lateraal/anterior van de tibia). Een mogelijke verklaring zou zijn dat het vetweefsel onder deze band geïrriteerd raakt. Er kan geen sprake zijn van een bursitis daar deze niet aanwezig is volgens zijn onderzoek. Wat ik uit eigen ervaring weet, is dat deze klacht bij hardlopers maanden aanwezig kan zijn.
Hoe denken jullie over deze aandoening en de behandeling?
1. Hamill e.a., A. prospective study of iliotibial band strain in runners; Clinical Biomechanics 23 (2008) 1018 – 1025
2. Ibrahim e.a., Sonographic measurement of iliotibial band thickness: an observational study in healty adult volunteers; Knee Surg. Sports Traumatol. Arthrosc. (2011); 19: 458-461
3. Fairclough e.a., The functional anatomy of the iliotibial band during flexion and extension of the knee: implications for understanding iliotibial band syndrome; J. Anat. (2006) 208; 309-316
Dit onderwerp wordt besproken tijdens de AXCEN snijzaalcursus “Bekken en onderste extremiteiten: hardloopblessures en functionele anatomie“, 16 november 2011, UMC Utrecht.
Fysiotherapie & Anatomie 
Hoi Frank, Ik heb zelf vermeend last gehad van dit probleem. Het gekke was dat ik last kreeg tijdens hardlopen en wielrennen, maar niet tijdens bijvoorbeeld hockey of tennis. Het probleem lijkt bij mij te zijn ontstaan binnen een paar jaar na enkelband gescheurd te hebben rechts lateraal, maar dat was in een tijd dat ik van toeten noch blazen wist, dus weet ik niet precies wat of welk. Ik heb toen zooltjes aangemeten gekregen daar er sprake zou zijn van overpronatie van de rechter voet tijdens de landing. In de jaren na deze blessure was het syndroom een terugkerend fenomeen. Als de pijn er eenmaal was, kon ik gerust een week last hebben bij trap af lopen. Sinds de opleiding/manuele behandeling heb ik na de eerste keer oefenen op de enkel (6 jr na enkelblessure) spectaculair veel last gehad voor 3 weken, eerst weer van de enkel en direct daarna weer van het ITFS bij hardlopen. Enkele behandelingen later heb ik er nooit meer last van gehad. Vanuit deze ervaring richt ik mijn aandacht – ik kom ze zelden tegen in de praktijk – op behandeling van onderbeen, enkel en voet, in het bijzonder de art. tibiofibularis. Het resultaat was snel en goed, maar nogmaals, ik heb slechts een enkeling hiervoor behandeld. Zooltjes neem ik nooit meer, ik heb het idee dat dit van invloed is geweest.